De groentetuin, deel 1
De seizoenen op Tuinderij De Groene Steen. Deel 1 van serie over de groentetuin op Nieuw Bureveld
Het duurt nog een jaartje voordat de deelnemers aan Herenboerderij Nieuw Bureveld hun eerste producten op kunnen halen. Het telen, oogsten en verdelen van groenten dat nu op de Tuinderij De Groene Steen gebeurt, zal volgend jaar op grotere schaal op de herenboerderij plaatsvinden. Om de toekomstige herenboeren al vertrouwd te maken met dit deel van hun bedrijf, volgt Maurice van Lieshout – lid van de werkgroep communicatie – dit jaar de seizoenen op de tuinderij.
Een prachtige lentedag met een stralende zon in een zeldzaam heldere lucht. De natuur staat op uitbarsten en vogels laten zich enthousiast horen. Ze hebben dit jaar minder concurrentie van verkeerslawaai. Totdat een ambulance zich met snerpende sirene op hoge snelheid over de Universiteitsweg richting UMC spoedt.
Op de toekomstige Herenboerderij Nieuw Bureveld is het rustig. De weilanden die plaats moeten maken voor een grote groentetuin en boomgaard liggen er nog onaangetast bij. Uitvoering van de plannen laat nog op zich wachten. Volgens de gemeente De Bilt voldoen ze (nog) niet op alle punten aan de bestaande wet- en regelgeving.
Geen grote grondverplaatsingen dus deze lente. Maar op boerderij Nieuw Bureveld en Tuinderij De Groene Steen gaat het werk gewoon door. De tuinderij vormt de basis voor de groente- en fruitteelt van de herenboerderij. Janneke Steenmans had al afscheid genomen van de klanten die de afgelopen acht jaar haar groentepakketten afnamen. Voor de vrijwilligers organiseerde ze een afscheidsfeest en niets leek een ombouw naar een vier tot vijf keer zo grote groente- en fruitkwekerij meer in de weg te staan.
Dat liep anders. Plots moest Janneke de plannen bijstellen en een herstart maken met de tuinderij. Gelukkig kwamen veel van haar oude klanten terug en schreven ook veel toekomstige herenboeren zich in voor een groenteabonnement. Begin mei, drie weken later dan in andere jaren, kunnen ze de eerste groenten afhalen. Volgens Janneke zijn veel mensen juist in deze crisisperiode blij met de tuinderij: ‘die voorziet in een basisbehoefte, namelijk gezond voedsel waarvan je weet waar dat vandaan komt’.
Begin april oogt de tuinderij nog leeg. De groentebedden verraden niet wat er later in het jaar geoogst zal worden. Sommige zijn bedekt met landbouwplastic om ze te beschermen tegen onkruid. Pril groen valt al wel te ontwaren in de twee kassen waar groentes en kruiden voorgezaaid zijn om enkele weken later uitgezet te worden in de volle grond.
Voor een tuinder is een onderscheid in vier seizoenen veel te grof. Janneke: ‘Eind februari dan weet je dat het meer dan tien uur per dag licht is. Dan gaan gewassen groeien en dan kun je sommige al gaan zaaien. Maar je moet ook van dag tot dag het weer in de gaten houden. In maart kan het makkelijk nog vriezen, dus moet je voorzichtig zijn. April, dan is het vaak warmer, is een goede tijd om te zaaien en in mei kunnen de warmteminnende gewassen de grond in, zoals courgettes, komkommers en sperziebonen.’
Een tuinder moet ook weten om te gaan met steeds extremere weersomstandigheden. Tijdens de hittegolf van vorig jaar werkte Janneke van 6 uur ’s ochtends tot 12 uur ’s middags. ‘Ik heb toen niet zo vaak bijgesproeid, want als je de groenten bij het uitplanten goed nat hebt gehouden en ze zijn goed aangeslagen, dan hebben ze niet zoveel water nodig. Omdat we zoveel verschillende soorten kweken, moet je er ieder jaar wel accepteren dat de oogst van de ene groente tegen kan vallen, maar die van de andere juist weer mee.’
Klanten van de tuinderij weten dat er nog wel eens wat zand in de groenten kan zitten, of een slak of ander beestje. ‘Het komt zo uit de grond, dus daar moet je dan rekening mee houden’, zegt Janneke. ‘Maar het leuke is dat we ook direct advies kunnen geven als een groente er anders uitziet dan in de supermarkt. Neem paksoi, die schiet wel eens door en die krijgt dan kleine bloempjes. Die kun je gewoon eten en als ze er net zitten, de rest van de groente ook.’
In de kas van de tuinderij zijn nu al bosui, sla, snijbiet en bosknoflook te vinden. In april gaan ook aardappels, bieten, andijvie, raapstelen en paksoi de grond in. Eind april volgen venkel en koolrabi en worden onder andere courgettes en pompoenen ‘voorgezaaid’ in de kas. Uiteindelijk levert de tuinderij en volgend jaar de herenboerderij zo’n veertig verschillende soorten groenten. In de kas zijn nu ook al kruiden te vinden. Janneke kijkt er met bewondering naar: ‘Ik blijf het magisch vinden dat je een zaadje in de grond stopt en dat het een paar dagen later al ontkiemd is tot een mini-plantje.’
Maurice van Lieshout